საანგარიშოს (აბაკუსი) ადრიდანვე ხმარობდნენ მათემატიკური გათვლების საწარმოებლად. მისი ერთადერთი ღირებულება იმაშია, რომ ადამიანის მეხსიერებას ეხმარება გაანგარიშების შესრულებაში. საანგარიშოს გამოცდილ ოპერატორს შეუძლია იმუშაოს მიმატება–გამოკლებაზე ისეთი სიჩქარით, ადამიანი რომ ხელის კალკულტორით შეასრულებდა (გამრავლების და გაყოფის ოპერაციები კიდევ უფრო შენელებული იყო). საანგარიშოს ხშირად შეცდომით ჩინეთს მიაწერენ. სინამდვილეში, ჩვენამდე მოღწეული უძველესი საანგარიშო ბაბილონელების მიერ გამოიყენებოდა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 300 წელს. საანგარიშო დღესაც იხმარება, ძირითადად შორეულ აღმოსავლეთში. თანამედროვე საანგარიშო შედგება რგოლებისგან, რომლებიც წამოცმულია წნელებზე, თუმცა, ქვემოთ სურათზე ნაჩვენები ძველი ვარიანტი იმ დროისაა, როცა თვლის/კალკულაციის დროს კენჭებს იშველიებდნენ (სიტყვა calculus კენჭის ლათინური სახელწოდებიდან მოდის).
1617 წელს ექსცენტრულმა (ზოგი შეშლილს უწოდებდა) შოტლანდიელმა ჯონ ნაპიერმა გამოიგონა ლოგარითმები. ესაა ტექნოლოგია, რომელიც საშუალებას იძლევა, რომ გამრავლება შეასრულო მიმატების საშუალებით. მაგიური ინგრედიენტი – თითოეული ოპერანდის ლოგარითმია, რომელიც ნაბეჭდი ცხრილიდან შეგიძლია მოიპოვო. მაგრამ ნაპიერმა ასევე გამოიგონა ცხრილის ალტერნატივა, სადაც ლოგარითმული სიდიდეები ამოკვეთილი იყო სპილოს ძვლის ჩხირებზე. ამას დღესაც ნაპიერის ძვლებს უწოდებენ.
ნაპიერის გამოგონებას პირდაპირ მოჰყვა ლოგარითმული სახაზავი, რომელიც ინგლისში დამზადდა 1632 წელს და რომელსაც 1960–იან წლებში ჯერ კიდევ ხმარობდნენ NASA–ს ინჟინრები მერკურის, ჯემინის და აპოლოს პროგრამებში, მთვარეზე ადამიანის დასმისას.
ლეონარდო და ვინჩიმ (1452–1519) შეასრულა კბილანიანი ამძრავით მანქანის ნახაზები, თუმცა, როგორც ჩანს, არასდროს აუგია იგი.
კბილანიანი ამძრავით პირველი გამომთვლელი მანქანა, რომელიც დამზადდა, სავარაუდოდ იყო გამომთვლელი ქრონომეტრი. ასე უწოდა მას მისმა გერმანელმა გამომგონებელმა პროფესორმა ვილჰელმ შიკარდმა 1623 წელს. ხელსაწყო ბევრს არ უნახავს, რადგან შიკარდი ამის შემდეგ მალევე გარდაიცვალა ბუბონის ჭირით.
1642 წელს 19 წლის ბლეზ პასკალმა გამოიგონა პასკალინი მამამისის დასახმარებლად, რომელიც გადასახადების შემგროვებელი იყო. პასკალმა 50 ასეთი ერთფუნქციანი (მხოლოდ მიმატება შეეძლო) კალკულატორი. მაგრამ ბევრი ვერ გაყიდა, ძვირი და არცთუ ისე ზუსტი იყო. (იმ დროისათვის შეუძლებელი იყო კბილანების მოთხოვნის შესაბამისი სიზუსტით დამზადება). დღემდე, სანამ მანქანის "ტორპედო" ციფრული გახდებოდა, მანქანის სპიდომეტრის ოდომეტრული ნაწილი წამყვან თვლებს შორის მანძილს სრული ბრუნის შემდეგ ზუსტად იგივე მექანიზმით ზომავდა, როგორიც პასკალინს ჰქონდა. პასკალი საოცარი ბავშვი იყო. 12 წლისა სამზარეულოს იატაკზე იპოვეს ევკლიდეს თეორემის საკუთარ ვერსიას რომ აგებდა. პასკალს ეკუთვნის ალბათობის თეორია, ჰიდრავლიკური წნევის, და შპრიცის გამოგონება.
პირველი ფართო მოხმარების კომპიუტერები
1801 წელს, ჯოზე მარი ჟაკარდმა გააუმჯობესა საფეიქრო დაზგა დაჩხვლეტილი ქაღალდის ბარათის გამოყენებით, რომელიც ასრულებდა შაბლონის როლს და ქსოვდა მიცემული თარგით ავტომატურად. ეს იყო მნიშვნელოვანი ნაბიჯი კომპიუტერების განვითარებაში, რადგან სწორედ ასეთი დაჩხვლეტილი ბარათები გამოიყენებდა პროგრამირებაშიც.
ეს იყო ავტომატური დათვლის/კალკულაციის შერწყმა პროგრამირებასთან, რამაც პირველად წარმოშვა კომპიუტერები. 1837 წელს ჩარლზ ბაბიჯი იყო პირველი, ვინც მოამზადა სრულად პროგრამირებადი მექანიკური კომპიუტერის კონცეფცია და დიზაინი, მისი ანალიტიკური ძრავი. შეზღუდულმა ფინანსებმა განაპირობა ის, რომ ბაბიჯმა ვერ დაასრულა სამუშაო. თუმცა, მისმა შვილმა, ჰენრი ბაბიჯმა დაასრულა ანალიტიკური ძრავის გამომთვლელი ნაწილის გამარტივებული ვერსია (mill) 1988 წელს. მან მოახერხა ამ მექანიზმის გამოყენების წარმატებული დემონსტრირება 1906 წელს. ეს მანქანა გადაეცა სამხრეთ კენსინგტონის სამეცნიერო მუზეუმს 1910 წელს.
No comments:
Post a Comment